SAMENSTELLING GROEPEN
Meester Peter (6de lj.) geeft tips voor het samenstellen van de groepen. 
​
Hoe groot moeten de groepen zijn?
Idealiter werk je met groepen van 4 leerlingen. Zo zijn er 6 interactielijnen en je kan bovendien de leerlingen gemakkelijk in duo's laten werken  (met oogmaatje of schoudermaatje, afhankelijk van de opdracht.)

​Een handig middel voor een vlotte organisatie en klasmanagement, is de 'managemat'. Dit is een vierkant dat in het midden van de groepstafel ligt waarop aangegeven is wie nr 1,2,3 of 4 is en wie A of B. Ook de oogmaatjes en schoudermaatjes staan aangeduid. 
(Je kan deze o.a. vinden in de shop van Uitgeverij Bazalt )

​

In een groep van drie leerlingen zijn er slechts 3 interactielijnen.

In een groep van 4 krijg je meteen veel meer interactielijnen nl. 6. 

Homogene of heterogene groepen?

​​Langdurig werken in homogene groepen heeft heel wat nadelen:
​- De leerkracht heeft (onbewust) lagere verwachtingen t.o.v. de groep met 'zwakkere' leerlingen waardoor deze leerlingen ook minder gaan presteren en minder voortgang boeken. Dit noemt men ook wel de 'selffulfilling prophecy'.
​- De leerlingen leren minder van elkaar want ze horen minder goede redeneringen en antwoorden doordat er geen voorbeeld is van goed presterende leerlingen. 
​- De prestaties van de leerlingen lopen steeds verder uit elkaar: de 'sterke' leerlingen gaan veel sneller vooruit dan de minder sterke leerlingen. Hierdoor kan je de groep soms nog moeilijk een gezamenlijke instructie geven.
​- In de praktijk blijkt de indeling in homogene groepen vaak neer te komen op een indeling volgens sociaal-economische status (SES) waardoor deze scheiding nog versterkt kan worden.
​- Homogene groepen werken stigmatiserend en fixerend. Kinderen zijn zich er heel goed van bewust welke groepen op een hoog en welke op een laag niveau werken. Ze koppelen hier al snel een beoordeling aan vast: je bent goed of slecht. Daardoor krijgen ze een etiket op geplakt waar ze nog moeilijk van af komen.
​- Dit vorige heeft ook een negatief beeld op het zelfvertrouwen en zelfbeeld van de 'zwakkere' leerlingen.

​Heterogene groepen genieten dus de voorkeur.
​Uiteraard baseren we ons niet enkel op de cognitieve prestatie om heterogene groepen te maken. Dit is maar één aspect. Je kan ook zorgen voor heterogeniteit qua taal, cultuur, religie, geslacht, ...

​Onderzoek hierover vind je terug in het boek 'Leren zichtbaar maken' van John Hattie en in het boek 'Wat echt werkt' van David Mitchell.

Hoe stel ik gemakkelijk heterogene groepen samen?

​In het boek 'Coöperatieve leerstrategieën' van Spencer Kagan  (Kagan, S., & Kagan, M. (2013). Coöperatieve leerstrategieën. Rotterdam: Bazalt.)  staan enkele methodes beschreven om handig heterogene groepen samen te stellen. Onze favoriet is de kaartjesmethode. Je deelt hiervoor de leerlingen van je klas volgens cognitieve prestatie in vier gelijke groepen in ('zwak', 'gemiddeld', 'hooggemiddeld' en 'hoog'). Voor elke groep kies je een kleur. Je maakt voor elke leerling een kaartje in die kleur met daarop uiteraard de naam van de leerling, geslacht,  andere relevante kenmerken. 
​Nu kan je beginnen met de groepen samen te stellen. Je zorgt er hierbij voor dat je van elke kleur 1 kaartje neemt  en let bij de samenstelling van de groep ook op de heterogeniteit m.b.t. de andere kenmerken.   Je kan gemakkelijk leerlingen verwisselen van groep tot je tevreden bent over de groepen. Noteer nu onderaan het kaartje het groepsnummer.  Wanneer je na een aantal weken nieuwe groepen maakt, kan je zien welke leerlingen al samen gezeten hebben en ervoor zorgen dat ze nu eens met andere leerlingen werken. 
​

Hoe lang houd ik dezelfde groepen aan? 
​
​​Laat leerlingen in de zorgvuldig samengestelde groep werken gedurende 3 à 4 weken.  Zo leren ze elkaar goed kennen en kunnen ze zich verder bekwamen in het samenwerken. Dit betekent niet dat je voortdurend groepswerk moet doen maar wel dat je  deze vaste groepen gebruikt als je laat samenwerken. 
Tussentijds kunnen de leerlingen zich als groep evalueren op de samenwerkingsvaardigheden en nieuwe doelen of actief formuleren. 
​Op het einde van deze periode van 3 of 4 weken, kan je de leerlingen elkaar een positieve boodschap laten schrijven vb: 'Ik waardeerde dat ....'   
Je hoort meester Peter in het videofragment bovenaan deze pagina hierover boeiend vertellen.